Προς διευκόλυνση των εκλογέων που θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στις επερχόμενες Αυτοδιοικητικές Εκλογές, το Υπουργείο Εσωτερικών εξέδωσε έναν οδηγό με απαντήσεις σε 15 συχνές ερωτήσεις που αφορούν στην εκλογική διαδικασία.
1. Πότε διεξάγονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές;
Οι εκλογές για την ανάδειξη των δημοτικών και περιφερειακών αρχών θα διεξαχθούν ταυτόχρονα στο σύνολο της χώρας την Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2023. Οι κάλπες θα ανοίξουν στις 7 πμ και θα είναι ανοικτές έως τις 7 μμ. Σε όσους Δήμους και Περιφέρειες πραγματοποιηθούν επαναληπτικές εκλογές, αυτές θα διεξαχθούν την Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2023.
2. Ποιοι ακριβώς εκλέγονται στις αυτοδιοικητικές εκλογές;
Στις αυτοδιοικητικές εκλογές εκλέγονται οι αρχές των 332 Δήμων και των 13 Περιφερειών της χώρας με πενταετή θητεία. Δηλαδή, οι Δήμαρχοι, τα Δημοτικά Συμβούλια και τα Συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων (ή οι Πρόεδροι των Δημοτικών Κοινοτήτων με πληθυσμό κάτω των 200 κατοίκων) και αντίστοιχα οι Περιφερειάρχες και τα Περιφερειακά Συμβούλια.
3. Πώς μπορώ να μάθω που ψηφίζω;
Οι εκλογείς μπορούν να ενημερώνονται άμεσα για τον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος από την εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις» του Υπουργείου Εσωτερικών στην ηλεκτρονική διεύθυνση mpp.ypes.gov.gr, καθώς και από τα κατά τόπους Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και τους Δήμους.
4. Τι έγγραφα χρειάζομαι για να ψηφίσω;
Οι εκλογείς μπορούν να ψηφίσουν με αστυνομική ταυτότητα (φυσική ή ψηφιακή), διαβατήριο, άδεια οδήγησης ή ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων που έχουν εκδοθεί από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές. Εάν έχουν αλλάξει τα προσωπικά τους στοιχεία (π.χ. μεταβολή επωνύμου λόγω γάμου/διαζυγίου), θα πρέπει να προσκομίσουν και τα σχετικά δικαιολογητικά. Στρατιωτικοί και υπηρετούντες στα σώματα ασφαλείας χρησιμοποιούν την υπηρεσιακή τους ταυτότητα.
5. Πώς ψηφίζουμε;
Οι εκλογείς προσέρχονται στο κατάστημα της ψηφοφορίας και παρουσιάζονται στην εφορευτική επιτροπή, η οποία αναγνωρίζει την ταυτότητά τους και επαληθεύει την εγγραφή τους στον εκλογικό κατάλογο. Οι εκλογείς μπαίνουν στο κατάστημα της ψηφοφορίας ένας-ένας ή σε ολιγάριθμες ομάδες, με τη σειρά της προσέλευσής τους και όπως ειδικότερα καθορίζει κάθε εφορευτική επιτροπή. Πραγματοποιείται η αναγνώριση των εκλογέων και, στη συνέχεια, η εφορευτική επιτροπή δίνει σε κάθε εκλογέα έναν φάκελο με ειδικό γνώρισμα μονογραφημένο από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής και σφραγισμένο με τη σφραγίδα της επιτροπής, καθώς και πλήρη σειρά έντυπων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών και υποψηφίων για τις δημοτικές εκλογές, καθώς και λευκά ψηφοδέλτια. Οι εκλογείς εισέρχονται στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας (παραβάν) για την επιλογή του ψηφοδελτίου και επιλέγουν τον συνδυασμό που επιθυμούν. Στη συνέχεια εξέρχονται και ρίχνουν τον φάκελο στην αντίστοιχη κάλπη. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται ξεχωριστά και για τις περιφερειακές εκλογές. Στους εκλογείς που ψήφισαν χορηγείται, εφόσον ζητηθεί, σχετική βεβαίωση που υπογράφεται από τον Πρόεδρο της εφορευτικής επιτροπής και σφραγίζεται με τη σφραγίδα της.
6. Υπάρχουν διευκολύνσεις για ψηφοφόρους ΑμεΑ;
Οι ψηφοφόροι με αναπηρία ψηφίζουν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα. Επιπλέον προβλέπεται η διαμόρφωση χώρου υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα για τα εκλογικά τμήματα που δεν βρίσκονται σε ισόγειο όροφο και δεν πληρούν τα κριτήρια προσβασιμότητας ΑμεΑ. Στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας (παραβάν) για την επιλογή των ψηφοδελτίων, αποκλειστική πρόσβαση, εφόσον είναι αναγκαίο, εκτός από τον εκλογέα, έχουν ο δικαστικός αντιπρόσωπος και τυχόν συνοδός του εκλογέα, με την ευθύνη και την παρουσία του δικαστικού αντιπροσώπου. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος βοηθά στην έκφραση της επιθυμίας του εκλογέα με την απαιτούμενη διακριτικότητα και εχεμύθεια για την τήρηση της μυστικότητας της ψήφου. Στο κατάστημα ψηφοφορίας και στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα επιτρέπεται η είσοδος σκύλων βοηθείας ΑμεΑ.
7. Τι να κάνω αν δεν βρίσκω το όνομά μου στους εκλογικούς καταλόγους;
Αν δεν βρείτε το όνομά σας στους εκλογικούς καταλόγους απευθυνθείτε στο Δήμο, στα δημοτολόγια του οποίου είστε εγγεγραμμένος/η.
8. Στις βουλευτικές εκλογές ψήφισα ως ετεροδημότης σε εκλογικό τμήμα κοντά στην περιοχή που κατοικώ ή σε εκλογικό τμήμα του εξωτερικού. Μπορώ να κάνω το ίδιο και στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές;
Όχι, στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές δεν συντάσσονται ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι ετεροδημοτών, εξωτερικού, κρατουμένων ή ναυτικών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Οι πολίτες ψηφίζουν μόνο στον τόπο όπου έχουν τα εκλογικά τους δικαιώματα.
9. Είμαι πολίτης άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπορώ να ψηφίσω στις αυτοδιοικητικές εκλογές;
Οι πολίτες των λοιπών 26 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν δικαίωμα ψήφου στις αυτοδιοικητικές εκλογές, εφόσον κατοικούν στην Ελλάδα, έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους και έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του Δήμου όπου κατοικούν μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2023. Πρέπει επίσης να μην έχουν στερηθεί το δικαίωμα του εκλέγειν στο κράτος καταγωγής τους.
10. Ποιος εκλέγεται Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης; Ποιος εκλέγεται Δημοτικός ή Περιφερειακός Σύμβουλος;
Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης εκλέγεται ο/η επικεφαλής του συνδυασμού που αναδεικνύεται πρώτος σε ψήφους στις εκλογές της Κυριακής 8 Οκτωβρίου 2023, εφόσον έχει συγκεντρώσει ποσοστό μεγαλύτερο του 43% επί του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων. Σε διαφορετική περίπτωση, διεξάγεται επαναληπτική ψηφοφορία την επόμενη Κυριακή μεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους συνδυασμούς. Για την εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβούλων, το απαραίτητο ποσοστό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τον αριθμό των μελών του Συμβουλίου και τις επιδόσεις των άλλων συνδυασμών. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχουν λάβει ποσοστό μεγαλύτερο του 3% επί των εγκύρων ψηφοδελτίων.
11. Πόσους σταυρούς προτίμησης μπορώ να βάλω στο ψηφοδέλτιο;
Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός σταυρών προτίμησης διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Σε Δήμους με πληθυσμό μέχρι 30.000 κατοίκους, οι εκλογείς μπορούν να βάλουν μέχρι 3 σταυρούς προτίμησης σε υποψήφιους Δημοτικούς Συμβούλους και μέχρι 4 σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 30.000 κατοίκων. Για την εκλογή Συμβουλίων Δημοτικών Κοινοτήτων, οι εκλογείς μπορούν να επιλέξουν μέχρι 2 υποψηφίους, ενώ σε Δημοτικές Κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο των 200 κατοίκων, όπου εκλέγεται μόνο Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας, οι εκλογείς έχουν τη δυνατότητα επιλογής ενός μόνο υποψηφίου. Στις περιφερειακές εκλογές, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός σταυρών προτίμησης κυμαίνεται από 1 έως 4, κατά περίπτωση. Στο ψηφοδέλτιο κάθε συνδυασμού υπάρχει σαφής ένδειξη για τον αριθμό των υποψηφίων που μπορεί να επιλέξει ο εκλογέας.
12. Τι θα συμβεί αν βάλω περισσότερους σταυρούς;
Σε περίπτωση που κάποιος επιλέξει περισσότερους υποψηφίους από όσους είναι επιτρεπτό, το ψηφοδέλτιο δεν είναι άκυρο και προσμετράται κανονικά στο σύνολο των ψηφοδελτίων που έλαβε ένας συνδυασμός, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη κανένας σταυρός.
13. Πόσους Δημοτικούς ή Περιφερειακούς Συμβούλους θα εκλέξει ο νικητής των εκλογών;
Ο συνδυασμός που θα αναδειχθεί νικητής των εκλογών λαμβάνει κατ’ ελάχιστο τα 3/5 (60%) των εδρών του Δημοτικού ή Περιφερειακού Συμβουλίου αντίστοιχα. Αν το ποσοστό του επιτυχόντος συνδυασμού είναι μεγαλύτερο του 60%, τότε εκλέγει ανάλογο αριθμό Συμβούλων.
14. Θα πραγματοποιηθούν κανονικά οι εκλογές στις περιοχές που έχουν πληγεί από τα πρόσφατα ακραία καιρικά φαινόμενα;
Ναι, οι εκλογές θα διεξαχθούν κανονικά σε όλη την επικράτεια. Το Υπουργείο Εσωτερικών είναι σε συνεννόηση με τους πληγέντες Δήμους και τις πληγείσες Περιφέρειες ώστε η εκλογική διαδικασία να εξελιχθεί ομαλά. Ενδέχεται να τροποποιηθούν τα εκλογικά τμήματα, όπου απαιτείται, εξαιτίας των επιπτώσεων της κακοκαιρίας στις περιοχές που έχουν επηρεαστεί. Οι εκλογείς που ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στις περιοχές αυτές παρακαλούνται να συμβουλευτούν την εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις» του Υπουργείου Εσωτερικών (mpp.ypes.gov.gr) προτού πάνε να ψηφίσουν για να ενημερωθούν για τυχόν αλλαγές.
15. Πού μπορώ να μάθω περισσότερες πληροφορίες για τις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές;
Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εσωτερικών (https://www.ypes.gr/apokentromeni-dioikisi-aytodioikisi/thesmika-themata-organosis-kai-leitourgias-dimon/thth-organosisleitourgiasdimon-dimotikes-ekloges) υπάρχει αναλυτικό υλικό για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Μεταξύ άλλων, οι εκλογείς μπορούν να βρουν όλες τις υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους για την οργάνωση και διεξαγωγή των εκλογών. Επίσης, στο ekloges.ypes.gr είναι αναρτημένα αναλυτικά τα αποτελέσματα των προηγούμενων δημοτικών και περιφερειακών εκλογών.